19 Haziran 2019 tarihinde Uzman Avukat Talha Barut’un konuk olarak katıldığı seminerde Türkiye’den emeklilik konusunda çok önemli konular tartışıldı.
Sosyal Hizmetler Uzmanı Döndü Tosun tarafından organize edilen etkinlik sıcak bir atmosferde gerçekleştirildi. Yeni değişecek emeklilik yasası ile ilgili önemli açıklamalar yapan Avukat Barut şunları kaydetti:
’Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak 2019 yılı içerisinde emeklilik sisteminde önemli değişiklikler yapılacağını duyurdu. Ayrıntısı belli olmamakla birlikte kanaatimizce SGK`nın mali girdilerini arttıran ve masraflarını azaltan bazı düzenlemeler yapılacaktır. Kanun değişikliği Kalkınma Bakanlığı’nın çıkarmış olduğu özel ihtisas komisyon raporlarından yararlanılarak yapılacaktır. Sosyal Güvenlik Sistemi birçok yönden değiştirilecektir. Biz seminerde özellikle yurtdışındaki Türklere ne gibi etkiler olacak o konu üzerinde duracağız. Kalkınma Bakanlığının hazırlamış olduğu 2014-2018 yılları arasını kapsayan 10. Kalkınma Planında yurtdışı borçlanma yoluyla emeklilik sisteminin Kurum`un aktüeryal dengesini bozduğu gerekçesiyle değiştirilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Sözkonusu özel ihtisas komisyonunun yurtdışı borçlanma ile ilgili bölümü su şekildedir:
“4.2.2. Prim Yapılandırmaları İstisnai Haller Dışında Uygulanmayacak, Yurtdışı Borçlanma Uygulaması Yeniden Düzenlenecektir.
……. Prim yapılandırma uygulamaları gibi yurt dışı hizmet borçlanması da sistemin aktüeryal dengelerini olumsuz yönde etkilemektedir. Yurtdışında hizmeti bulunan bir Türk vatandaşının Türkiye’de hiç hizmeti olmasa bile borçlanma yaptığı süre çerçevesinde sigortalılık başlangıç tarihinin 1 Ekim 2008 tarihinden önceye götürülmesi durumunda bu kişi, eski mevzuattan kaynaklanan haklardan yararlanabilmektedir. Bu durum ise, sosyal güvenlik alanında yapılan reformların etkisini azaltmakta, sigortalılar arası eşitsizliklere yol açtığı gibi sistemin aktüeryal dengesini ciddi biçimde etkilemektedir. Nitekim yapılan öngörüler, 2010-2014 döneminde sosyal güvenlik sistemi açığının yaklaşık %10’unun yurt dışı borçlanma sisteminden kaynaklanacağını ortaya koymaktadır. Yurtdışı borçlanması uygulamasında hak kazanılan edimin ortalamada 6-10 yıl arasında borçlanılan miktarı karşıladığı görülmektedir. Bu nedenle, yurtdışı borçlanmanın kaldırılması ya da kişinin yurtdışı borçlanması yapmak üzere başvuru yaptığı tarihte ilk kez tescil edilen bir sigortalı gibi değerlendirilmesi ve yürürlükte olan kanunda yer alan parametrelere (emeklilik yaşı, aylık bağlama oranı vb.) göre aylık bağlanması sağlanmalıdır.”
Çok ödeyip az maaş alacak bir sistem geliyor !!
Şu andaki sistemde asgari 98.240 TL ödeyen bir kişi 2200 TL civarı aylık alma hakkına sahiptir. Parayı ödediği anda emeklilik şartları oluşmuşsa karşılığını alabilmektedir. Yeni sistemde hem ödenecek miktarlar yükseltilecek hem de maaşlar düşürülecektir. Hatta toplu ödeme imkânının kaldırılması, aydan aya 20 ya da 25 yıl ödenecek primlerle emekli olma imkânı getirileceği özel ihtisas komisyonu raporlarında belirtilmektedir. Ayrıca yurtdışında 2000 yılından önce çalışmış kişilerin dahi 01.10.2008 sonrası yasaya tabi kılınması önerilmektedir. Bu da çok fazla ödeyerek çok az maaş alma anlamına gelmektedir. Kabaca hesap yapacak olursak; sistemin değişmesi ile beraber 25 hizmet yılı yani 9000 iş günü üzerinden ödeme yapacak bir kişi 245.610 TL ödeyecektir. Bir de bunu yıllara bağlı taksitle ödediğini farz edersek her yıl gelecek zamlarla bu miktar çok daha fazla yükselecektir. Buna karşın ise 2008 yılı sonrası dönemleri ödeme mecburiyeti getirilirse aylığı 500 TL civarı ile başlayacaktır.
Yurtdışı Borçlanma Yasası Kalkıyor mu?
TV ekranlarında yurtdışı borçlanma yasasının kaldırılacağı haberlerinin doğru olup olmadığına ilişkin soruyu ise Avukat Barut şu şekilde yanıtlamıştır: “ Ben yurtdışı borçlanma yasasının tamamen kaldırılacağına inanmıyorum. 1978 yılından beri uygulanan bu sistemin kökünden kaldırılması ciddi tepkiye neden olur. Bunun yerine bazı değişiklikler ile cazibesi azaltılabilir. Mesela az önce anlattığımız gibi bir değişiklik olduğu takdirde başvuru sayısı son derece azalacaktır.”
İmkanı olanların emeklilik işlemlerini 2019 yılı içerisinde yaptırmasını ve hak kazanmasını tavsiye eden Barut seminerin ikinci bölümünde katılımcıların emeklilik ile ilgili özel sorularını yanıtlamanın yanı sıra otomatik bilgi anlaşması, malvarlığı gizliliği, mavi kart sorunları ve miras problemleri ile ilgili sorularını yanıtlayarak semineri sonlandırdı.
Bilgi Hattı: 040 636 93 310